Sosyal Medyada Telif Haklarının Korunması
Gelişen teknoloji ile beraber, günlük hayattaki pek çok faaliyet sanal ortama taşınmış, bu durum ise fiziksel dünyadaki hak kavramının internet ortamı bakımından da düzenlenmesi ihtiyacını doğurmuştur.
Telif Hakkı Nedir?
Telif hakkı hukuki olarak “Kişinin her türlü fikri emeği ile meydana getirdiği ürünler üzerinde hukuken sağlanan haklar” olarak tanımlanmaktadır. Hukukumuzda telif hakları 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu (“FSEK”) kapsamında korunmaktadır.
Telif hakkının doğması için tescile gerek olmamakla birlikte telif hakları ile koruma altına alınan, insan düşüncesinin yarattığı maddi olmayan mallardır ve telif hakları somutlaştığı maddeden ayrı ve bağımsız bir varlık ve hukuki değere sahiptir. Telif hakları bakımından ülkeden ülkeye farklı uygulamalar bulunmaktadır.
Sosyal Medya Telif Hakları Nasıl Korunur?
İnternet, bireyler arasındaki mesafeyi ortadan kaldırarak iletişim ve bilgi transferini daha kolay ve hızlı bir hale getirmekte bunun doğal bir sonucu olarak ise telif haklarının ihlallerinin artmasına sebebiyet vermektedir. Günümüzde, telif hakkı ihlali konulu yargılamalara konu hadiselerin çoğunlukla internet ortamında gerçekleştiği bilinmektedir.
Günlük hayatta yaşanan güncel gelişmeler akabinde hak sahiplerinin haklarının korunması bakımından FSEK’e ek madde 4 olarak “Uyar-Kaldır Sistemi” eklenmiştir. Bu sayede, Youtube, Instagram, Twitter veya benzer platformlarda telif hakları ihlal edilen kişiler, Uyar-Kaldır sistemi ile haklarını koruyabilmektedir.
FSEK uyarınca; bir eser, sahibinin izni olmaksızın her türlü görüntü, ses veya işaret iletimini sağlayan cihazlar aracılığıyla işlenemez, çoğaltılamaz, yayımlanamaz. Böyle bir durumda, eser sahipliğinden doğan haklar ihlal edilmiş sayılır. Örneğin; bir yazarın kitabının veya sosyal medyada paylaşılan bir yazı veya görüntünün izinsiz bir şekilde internette paylaşılması halinde eser sahiplerinin telif hakları ihlal edilmiş olacaktır.
Telif haklarının belirtilen şekilde ihlal edilmesi halinde ise FSEK ek madde 4’te düzenlenen Uyar-Kaldır Sistemi uygulanmaktadır. FSEK ek madde 4 uyarınca, eser sahibi ilk olarak ilgili içerik sağlayıcısına başvurarak, ihlale konu içeriğin başvuru tarihinden itibaren üç (3) gün içerisinde kaldırılmasını talep etmelidir. İçerik sağlayıcı ihtara uymaz ve ihlale devam ederse, eser sahibi bu kez Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurmalı ve üç (3) gün içerisinde servis sağlayıcıdan, içerik sağlayıcısına verilen hizmetin durdurulmasını talep etmelidir. Her ne kadar Cumhuriyet Başsavcılığı’nca kimi zaman FSEK ek madde 4 uyarınca erişimin engellenmesi kararı verilse de erişimin engellenmesi madde metnin yer alan bir tedbir olmadığından bu şekilde verilen kararların hukuka aykırı olduğundan söz edilebilecektir.
Ek olarak, eser sahibinin ilgili ihlal nedeniyle maddi ve manevi olarak uğradığı bir zarar varsa Uyar-Kaldır Sistemi ile eş zamanlı olarak maddi ve manevi tazminat davaları da özel hukuk yargılamalarına konu olabilecektir. Benzer şekilde, ihlalin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu uyarınca haksız rekabet teşkil etmesi durumunda haksız rekabetten doğan iddialara yönelik yargılama yapılması mümkün olacaktır.